Zwierzęta, których wzrok działa jak termowizja

Urządzenia termowizyjne umożliwiają detekcję i wizualizację promieniowania podczerwonego emitowanego przez obiekty, a niewidocznego dla ludzkiego oka. Znajdują one obecnie powszechne zastosowanie nie tylko w różnych dziedzinach przemysłu (w tym m.in. przemyśle zbrojeniowym), ale również niejednokrotnie w naszych domach, w których zastosowano system ochrony oparty o podczerwień.

Człowiek nie jest w stanie zidentyfikować promieniowania podczerwonego przy użyciu wzroku, musi korzystać ze specjalnych urządzeń. Są jednak zwierzęta, które mają takie umiejętności.

Co widzi człowiek, a co widzą zwierzęta?

Bardzo rzadko uświadamiamy sobie, że to, co widzimy, to tylko niewielki wycinek świata, który rzeczywiście nas otacza. Duża część rzeczywistości jest niewidzialna dla naszych oczu. Doskonałym tego przykładem jest światło podczerwone, które otacza nas ze wszystkich stron (jest emitowane nie tylko przez żywe istoty wytwarzające ciepło, ale również przedmioty), jednak nasze oko nie jest przystosowane do jego odbioru.

Siatkówka u ludzi odbiera wyłącznie określony zakres fal. Podobnie do człowieka widzi zdecydowana większość ssaków (niektóre w szerszym, a inne w znacznie węższym zakresie). Jednak są i takie zwierzęta, które z powodzeniem rejestrują promieniowanie podczerwone, działając niczym kamery termowizyjne.

Jakie zwierzęta mają zdolność widzenia podczerwieni?

• Ptaki wyposażone są w cztery rodzaje komórek stożkowych w oczach (fotoreceptory), a ludzie mają ich trzy. Dzięki temu zwierzęta te widzą w znacznie szerszej perspektywie, chociaż słabo widzą kolory, które z łatwością rozróżniane są przez ludzi. Większość ptaków dostrzega podczerwień i ultrafiolet.
• Węże za sprawą czujników podczerwieni dostrzegają promieniowanie podczerwone. Oprócz tego mogą też dostrzegać niektóre kolory, dzięki czemu obserwują świat na dwa sposoby. Przykładowo, węże grzechotniki po obu stronach głowy mają tysiące komórek receptorowych mikroskopijnej wielkości. To czujniki podczerwieni, które są nawet 10 razy bardziej czułe niż najbardziej nowoczesne czujniki podczerwieni zbudowane przez człowieka. Zmysłem podczerwieni posługują się także węże boa, pytony czy żmije.
• Niektóre gatunki nietoperzy, w tym przede wszystkim nietoperze-wampiry, używają podczerwieni, aby sprawnie zlokalizować swoją ofiarę.